Het vierde kabinet van Benjamin Netanyahu is een feit. De Likudleider presenteerde donderdagavond zijn ministersploeg.
De kabinetsformatie heeft lang geduurd. Netanyahu had zichzelf beperkingen opgelegd door tijdens de verkiezingscampagne te beloven dat hij geen kabinet zou vormen met het centrumlinkse Zionistisch Kamp. Hem resteerde de mogelijkheid een kabinet in elkaar te zetten met rechtse en religieuze partijen en de middenpartij Kulanu van Moshe Kachlon.
Dit bood de kleine partijen de kans om tijdens de coalitiebesprekingen Netanyahu’s arm om te draaien en concessies af te dwingen. En dat had weer tot gevolg dat er voor de Likudleden deze week nog maar weinig te halen viel. De premier loste dat op door de Knesset een wet aan te laten nemen die meer dan achttien ministers mogelijk maakt.
Westoever
Het aantreden van dit kabinet is goed nieuws voor hen die willen dat de Westoever bij Israël blijft. Israël zal blijven bouwen in de nederzettingen. Mochten er toch vredesbesprekingen met de Palestijnen worden geopend om de Amerikanen en Europeanen een plezier te doen, dan maken deze geen kans met succes te worden afgerond.
Het kabinet brengt mogelijk verbetering voor burgers die moeite hebben om het hoofd boven water te houden. Moshe Kachlon heeft beloofd te werken aan de verlaging van de kosten van het levensonderhoud, vooral de woonlasten. Maar hem wacht zware tegenstand. Hij zal oppositie ondervinden van magnaten, banken, medepolitici en anderen die baat hebben bij de scheefgetrokken sociaaleconomische verhoudingen. Het zal nog moeten blijken wat hij kan.
De totstandkoming van het kabinet is slecht nieuws voor Israëliërs die zich zorgen maken over de toekomst van het democratisch gehalte van hun land. Hoe kan Israël zich democratisch blijven noemen als het feitelijk een groot deel van de Westoever annexeert, terwijl het de paar miljoen Palestijnen daar geen burgerrechten aanbiedt?
Hooggerechtshof
De meest omstreden figuur in het kabinet –justitieminister Ayelet Shaked– vindt dat het hooggerechtshof te veel te vertellen heeft. Nu nog corrigeren de rechters de volksvertegenwoordigers als deze wetten doorvoeren die in strijd zijn met bepaalde principes van de staat.
Verder is Shaked voorstander van het beperken van buitenlandse hulp aan organisaties die kritiek leveren op schending van de mensenrechten. Ook zou ze graag een nationaliteitswet willen doorvoeren, die de balans zal verstoren tussen het democratische én Joodse gehalte van de staat, ten koste van het eerste. Volgens waarnemers is het slechts beperkt wat Shaked kan doen, omdat ze breed tegenstand ondervindt. Zo heeft Kachlon beloofd de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht te zullen beschermen.
Het kabinet zal naar verwachting een kort leven beschoren zijn. Netanyahu’s coalitie rust op slechts 61 van de 120 zetels. De premier zal proberen het kabinet uit te breiden. Maar de oppositie ziet waarschijnlijk liever dat de boot ”Netanyahu 4” zo snel mogelijk zinkt.
Alfred Muller 