Chaja Polak schrijft over de oorlog tussen Israël en Hamas, die Hamas op 7 oktober 2023 begon. Terroristen van Hamas en andere groepen richtten het ergste bloedbad aan in de geschiedenis van Israël en gijzelden minstens 250 Israëliërs en buitenlanders. De tegenaanval die Israël tegen de terroristen opende, veroorzaakte onnoemelijk veel lijden onder de Palestijnen in de Gazastrook.
Ze wisselt in het vlot geschreven boekje haar gedachten over Israël en Gaza af met die over haar eigen familiegeschiedenis en dat van haar tweede echtgenoot, Nol van Dijk. In hun families speelde de Holocaust een grote rol. Ze laat het grote gevaar van antisemitisme zien, dat ook nu nog springlevend is.
In het essay stelt ze dat beide partijen schuldig zijn aan het conflict. Hamas is fanatiek religieus-politiek en intolerant en niet geïnteresseerd in eigen bevolking. De „extremistische regering” van Benjamin Netanyahu houdt een ander volk bezet en berooft dat van zijn vrijheid. Ze gaat uitgebreid in op wat er allemaal schort aan Hamas en vooral aan Israël.
In het boekje komen tal van onderwerpen aan bod. Zo gebruiken anti-Israël activisten de term „genocide” voor wat Israël in Gaza doet. Ze kunnen niet zeggen wat genocide volgens het internationaal recht inhoudt, laat staan dat ze kunnen bewijzen dat dat plaatsvindt.
Polak stelt dat wereldwijd mensen vooral meeleven met het Palestijnse leed, terwijl anderen, ook moslims, in erbarmelijke omstandigheden leven zonder dat iemand er zich druk om maakt.
De andere kant
Het boekje is een oproep tegen eenzijdigheid. Israëliërs zouden niet meer in staat zijn de andere kant te zien. Ze citeert een Israëlische journalist die in de Volkskrant zei dat Nederlanders waarschijnlijk meer horen over het leed van de Palestijnen dan de Israëliërs.
Volgens haar heeft „het overgrote merendeel van de Israëlische bevolking geen emotionele ruimte meer om buiten de gebaande paden te treden”. Ze gaan zelf niet op zoek naar informatie over wat er zich afspeelt in Gaza. Juist de Joden zouden met hun geschiedenis empathie voor de Palestijnen moeten tonen. Haar man Nol van Dijk Nol zei: wees nieuwsgierig. Ook naar andere meningen.
Het boekje moedigt lezers aan die voor een van de partijen hebben gekozen, om ook de andere partij te blijven zien. Ook al ben je het niet met de ander eens en ook als je denkt dat de andere partij het lijden vooral aan zichzelf te wijten heeft. Vergeet nooit het lijden van de ander. Dat is het sterke punt van het boek.
Het boek heeft echter ook een aantal zwakke punten. Een van de groepen die er van langs krijgt zijn „de kolonisten”. „De kolonisten op de Westbank zijn schuldig aan het in bezit nemen van Palestijns land en het belagen van zijn bewoners”, valt te lezen. Alsof het om een homogene groep gewelddadigen gaat. Alsof er geen verschil is tussen de agressieve jeugd op de heuveltoppen en de burgers in een stad als Maale Adumim. Inderdaad, een deel van de Joden die over de grens van 1967 woont, gebruikt geweld tegen de Palestijnen zonder dat de regering Netanyahu daar tegen optreedt, maar dat geldt niet voor het merendeel dat aan de andere kant van de grens van 1967 woont.
De term „kolonist” op zich is ook al weinig gelukkig. Bij kolonisten denk je aan Europeanen die zich aan de andere kant van de wereld vestigen. Op de Westoever hebben altijd Joden gewoond – behalve in de korte periode tussen 1948 en 1967.
Dat de wereld „zweeg en zich onverschillig afwendde” van het conflict is ook onzin. Aan de lopende band werden Jeruzalem en Ramallah door buitenlandse diplomaten en politici bezocht en aangemoedigd aan vrede te werken. Andere landen proberen al tientallen jaren de partijen te helpen vrede te bereiken.
Het probleem dat beide partijen voldoende compromissen moeten sluiten om vrede te bereiken. Het probleem is dat de maximale concessies die de ene partij wil doen de minimale eisen van de andere partij niet raken. Trouwens dat gaat moeilijk, want Hamas is er niet geïnteresseerd is vrede te sluiten. Hooguit wil deze militie een periode van wapenstilstand die de kans biedt zich voor te bereiden op de volgende oorlogsronde.
Duidelijk is dat de internationale gemeenschap een oplossing ziet in een tweestatenoplossing. Maar op grond waarvan zouden Israëliërs verwachten dat een Palestijnse staat in vrede wil leven? Dat die staat niet wordt overgenomen door Hamas of een andere pro-Iraanse jihadistische militie? En dat de toestand niet erger wordt voor Israëliërs en Palestijnen dan nu al het geval is?
Na de terugtrekking
De ervaring heeft veel geleerd. In de jaren na 1994, toen het leger zich had teruggetrokken uit de dichte Palestijnse bevolkingscentra in Gaza en op de Westoever en Yasser Arafats Fatah de macht had overnomen, begonnen Hamas en andere terreurgroepen met bloedbaden aan te richten in bussen, winkelcentra, hotels en op terrasjes.
In 2000 trok Israël zich terug uit Zuid-Libanon. Hezbollah nam de macht over. In 2005 trok Israëls zich terug uit de hele Gazastrook. Alle Joodse nederzettingen werden ontmanteld en Fatah nam het bestuur over. In 2007 nam Hamas door een bloedige staatsgreep de macht van Fatah over. Ja, Israël sloot het gebied aan drie zijden inderdaad af. En dat was ook wel nodig zoals op 7 oktober is gebleken.
In plaats van het gebied te ontwikkelen, stak de radicaal-islamitische beweging energie en dollars in de gevechtsrondes tegen Israël, die elke keer vooral ten koste ging van eigen bevolking.
Het boekje suggereert dat het om een soort territoriaal conflict gaat. Tot een strijd over een beperkt stukje land tussen Israël, Gaza en de Westoever. De auteur citeert verschillende keren „Foreign Affairs”. Dan had ze toch ook moeten zien dat Iran opkomt als machtsblok. Het heeft zich al verbonden met radicaal-islamitische proxies in het Midden-Oosten. De bekendste zijn de Hamas en de Islamitische Jihad in de Gazastrook, de Houthi rebellen in Jemen en Hezbollah in Libanon. Iran en Hamas hebben duidelijk gezegd wat er met Israël moet gebeuren: niks geen tweestatenoplossing, niks geen vrede, maar verdwijning van de Joodse staat.
Polak schrijft ook dat ze gelooft dat ze niet in God gelooft. Dat is haar keuze. Door de overtuiging van atheïsten of agnosten dat God niet bestaat of dat je niet kan weten of Hij bestaat, lopen ze vaak het risico te denken dat godsdienst geen rol meer speelt in deze wereld. Dat is zelfmisleiding. Zoek maar eens op internet hoe Hamas en Iran denken over de rol van de islam in de strijd tegen Israël.
Het essay is zeker de moeite waard om te lezen. Er staan vele waardevolle gedachten in.
Maar geef mij de volgende keer maar weer een boek van iemand die zelf in het Midden-Oosten woont.
●●●○○
Chaja Polak
Brief in de nacht, gedachten over Israël en Gaza
Uitgeverij Cossee, Amsterdam
ISBN Code: 9789464521412
Foto top pagina:
De woorden “Shalom” op de muur van mosjav Netiv Ha’asara. Op de ochtend van 7 oktober vermoordden terroristen 20 van de 900 inwoners. Pas op 6 augustus maakte het leger bekend dat stoffelijke resten waren teruggevonden van de 76-jarige Bilha Yinon. Ook haar man werd vermoord. De Hamas-terroristen, die met hanggliders kwamen, brandden hun huis af.
@ Alfred Muller
Alfred Muller 