Barack Obama in aantocht

De wereldwijde kritiek op Israël soms hevig. Door zijn beleid tegenover de Palestijnen raakt het land steeds meer in een diplomatiek isolement. En toch, het heeft in elk geval één sterke bondgenoot: de Verenigde Staten.

President Harry Truman zorgde ervoor dat zijn land in 1948 Israël onmiddellijk erkende. In de jaren erna kenden de relaties zeker hoogte- en dieptepunten, maar ze waren overwegend goed.

Dankzij de nauwe betrekkingen konden de VS een sleutelrol vervullen in het vredesproces tussen Israël en de Palestijnen. De Amerikanen gaven boodschappen door, stimuleerden de partijen moedige beslissingen te nemen of kwamen zelf met voorstellen. Dat laatste deed bijvoorbeeld president Bill Clinton.

De Amerikaanse inspanningen leidden echter alleen maar tot deelakkoorden, en niet tot een definitieve vredesregeling.

Vandaag de dag ligt het vredesproces in de diepvries. Israël en de Palestijnen koersen aan op een binationale staat of een apartheidsstaat. Dat is: of een staat voor twee volken, of een staat waarin de ene groep volledige burgerrechten heeft en de andere niet. Israëls toekomst als Joodse en democratische staat hangt aan een zijden draadje.

Gelukkig ziet de toekomst er niet inktzwart uit. Uit de berichten over coalitiebesprekingen blijkt dat Israëls premier Netanyahu een gematigd kabinet wil vormen met partijen die willen werken aan vrede. Daarbij zal oud-minister van Buitenlandse Zaken Tzipi Livni wellicht de verantwoordelijkheid krijgen over vredesonderhandelingen met de Palestijnen.

Bovendien komt de Amerikaanse president Barack Obama in maart of april op bezoek. Hij heeft met de Israëliërs veel te bespreken: Iran, de Arabische lente die leidt tot de opkomst van de radicale islam en de houding van Turkije bijvoorbeeld.

Maar er zijn aanwijzigingen dat Obama ook het gestrande schip van de vredesonderhandelingen los wil trekken.

Gemakkelijk zal het niet worden. De geschillen tussen Israël en Palestina gaan diep, al vermoeden de meesten dat een vredesverdrag ergens in de buurt van het plan van Bill Clinton zal uitkomen. Dat is: Palestina naast Israël, gebaseerd op de grenzen van 1967, met landruil waardoor de meeste Israëliërs in de nederzettingen kunnen blijven waar ze wonen.

Hopelijk zullen Netanyahu en de Palestijnse president Mahmud Abbas de kansen grijpen die hun binnenkort worden geboden. Obama neemt met zijn bezoek een risico. Als hij faalt, lijdt hij een nederlaag, ook al is het zijn schuld niet.

Maar ook Israël en de Palestijnen krijgen in dat geval mogelijk een rekening gepresenteerd. De VS hebben namelijk de optie zich terug te trekken en de partijen aan zichzelf over te laten in hun uitzichtloze misère.