Khirbet Qeiyafa/Saäraïm

Via een hobbelachtig en stoffig pad door de Judese bergen bereikte de jeep Khirbet Qeiyafa aan de noordzijde van de Elahvallei in het midden van Israël. Daar was deze zomer de vierde archeologische expeditie aan de gang onder leiding van professor Yosef Garfinkel van de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem en Saar Ganor van de Israëlische Oudheidkundige Dienst. In 2005 ontdekte Ganor dat zich op deze plek gebouwen bevonden uit de ijzertijd (1200-587 v.Chr.). Sinds 2007 geven Garfinkel en Ganor elk jaar leiding aan enkele weken durende opgravingen.

De 2,3 hectare van Khirbet Qeiyafa is omringd door een muur van twee tot drie meter hoog. Drieduizend jaar geleden bevond zich hier een Judese stad, grenzend aan het gebied van de Filistijnen. Twaalf kilometer verderop ligt Tel Tsafit met de overblijfselen van de Filistijnse stad Gat, waar de reus Goliath woonde (zie Israël Aktueel van mei 2010 of lees op christenenvoorisrael.nl het artikel ’Gat in Filistea’).

Het archeologisch team van Garfinkel en Ganor ontdekten dat er zich twee archeologische lagen in Khirbet Qeiyafa bevinden. De bovenste laag dateert uit de tijd van Alexander de Grote (356-323 v.Chr.). De onderste laag is drieduizend jaar oud en voert terug naar de tijd van David. Verder zijn er nog wat restanten van een fort gevonden, die de Byzantijnen 1400 jaar geleden bouwden.

Potscherf

De onderzoekers groeven aan de westzijde van de stad een drieduizend jaar oude poort met vier kamers, een stadsmuur met een kazemat en twee gebouwen op. Ze vonden een beschreven potscherf met vijf regels. Het is volgens Garfinkel nog onduidelijk wat deze betekenden.

De oostpoort bleek twee steenblokken te hebben met een geschat gewicht van tien ton. Het bouwwerk betrof de meest zware poort die ooit ontdekt is uit de Bijbelse tijd. Deze poort, gebouwd in de richting van Jeruzalem, was de belangrijkste ingang van de stad. Het onderste deel van de muur is uit de tijd van David, het bovenste gedeelte uit de hel- lenistische periode. Garfinkel gelooft om drie redenen dat hier de Bijbelse plaats Saäraïm lag. Ten eerste: het woord ’Saäraïm’ betekent ’twee poorten’. Hier zijn twee poorten gevonden. Andere plaatsen uit Juda en Israël – Megiddo, Gezer en Lachis bijvoorbeeld – hadden maar één poort, ook al waren ze beduidend groter.

Ten tweede plaatst de Bijbel Saäraïm in de Elahvallei. Twee kilometer naar het westen ligt een tel, die de meeste wetenschappers identificeren met Azeka. Een halve kilometer naar het zuidoosten ligt Khirbet Shuwayka, het Bijbelse Socho. In 1 Samuël 17:1 lezen we dat de Filistijnen zich verzamelden in het kamp Efes-Dammim, tussen Socho en Azeka. Het woord ’efes’ betekent in Bijbelse tijd ’hoek’, ’damim’ betekent ’bloed’. “De betekenis was ’bloedige hoek’”, zegt Garfinkel. Dit was de zone waar de Israëlieten en Filistijnen oorlog voerden.

Koning David

In de derde plaats noemt de Bijbel Saäraïm alleen in verband met koning David. En er is bewijs dat deze plek in zijn tijd bewoond was. Garfinkel liet namelijk door de uni- versiteit van Oxford olijfpitten onderzoeken met de koolstofmethode. Het onderzoek toonde aan dat de pitten dateren uit 1050 tot 969 v.Chr. “Dit kan uit de tijd van koning David of koning Saul zijn”, zegt Garfinkel.

De pitten werden gevonden bij de potscherf met de inscriptie. Het blijkt dus ook dat de Israëlieten in de tijd van David in staat waren te schrijven – al was het een variant van proto-Hebreeuws – en versterkte steden te bouwen. De bewering van sommige weten- schappers dat David slechts aan het hoofd stond van een kleine bedoeïenenstam, klopt dus niet.

(Dit artikel verscheen in het september 2010 nummer van Israel Aktueel – een uitgave van Christenen voor Israël.)