JERUZALEM – Verandering of een regering die nog rechtser is dan de huidige? De scheiding was duidelijk te merken op straat. Sommigen spraken zich duidelijk uit voor verandering onder Blauw-Wit van de oud-stafchef Benny Gantz, anderen prezen Benjamin Netanyahu van Likud voor zijn staat van dienst en hopen op een nieuw rechts kabinet.
De sfeer in Jeruzalem was rustig dinsdag, de dag waarop Israëliërs de 21ste Knesset kozen. Velen hadden een vrije dag gekregen om een stem uit te brengen voor een van de partijen. De files waren minder lang dan anders en in de trams was er minder geduw. De terrasjes zaten overvol op deze dag met temperaturen van ruim 20 graden. De winkelcentra deden uitstekende zaken.
Grote drukte ook heerste er op de Machané Yehuda markt, die de reputatie heeft een Likud bolwerk te zijn. Een Likudactivist uitte zijn ongenoegen over Gantz door bij het uitspreken van zijn naam hard op de grond te stampen. Voor de kieslokalen in Jeruzalem waren minder partijactivisten op de been dan in 2015. De reden is dat de campagne vooral gevoerd werd op de sociale media. Daar was modderslingerij schering en inslag.
Kraampjes
Voor de Paula Ben Gurion School in Jeruzalem, waar Bibi en Sara Netanyahu dinsdagmorgen hun stem uitbrachten, staan de kraampjes van de partijactivisten echter gemoedelijk naast elkaar.
De Israëliërs die niet op Blauw-Wit of op Likud stemden, hoopten toch dat hun partij in een coalitie zou komen met Gantz dan wel Netanyahu. De enige uitzondering waren de aanhangers van partijen die in het centrum staan en zowel de linker als rechter kant op kunnen. „We gaan in het kabinet van wie Orly Levy-Abekasis het ministerie van Gezondheid wil geven”, zei Haggai Lavie, die negen staat op de lijst van Gesher, de partij die zich in wil zetten voor herstel van de sociale zorg en het gezondheidssysteem. Volgens de uitslagen woensdagmorgen haalt Gesher de kiesdrempel van 3,25 procent overigens niet.
Maar de meeste anderen toonden een duidelijke voorkeur. Activisten van Meretz en de Arbeiderspartij hoopten op de komst van een centrumlinks kabinet onder leiding van Benny Gantz. Woensdagmorgen bleek echter bij de voorlopige uitslagen dat Gantz’ Blauw-Wit net als Netanyahu’s Likud 35 zetels van de 120 zetels haalde, maar het rechtse blok van Netanyahu kan rekenen op de steun van 65 zetels, het centrumlinkse blok van Gantz op slechts 55 zetels. Meretz zelf kwam in de voorlopige uitslagen net over de kiesdrempel met vier zetels, en de Arbeiderspartij van Avi Gabbay schrompelde ineen naar een historisch dieptepunt van 19 naar 6 zetels.
Corruptie
Net als de Arbeiderspartij had Meretz te kampen met de zuigende werking van Blauw-Wit. Burgers die eigenlijk op deze partijen zouden willen stemmen, kozen toch voor Gantz omdat zij hopen op het einde van het premierschap van Benjamin Netanyahu. Hij is al tien jaar achtereen aan de macht is geweest en wordt van corruptie verdacht.
„Ik waardeer Benjamin Netanyahu”, zegt Barak Ben Ya’acov van Blauw-Wit. „Maar na dertien jaar is het genoeg, het geeft verder niet wat.” Hij telt daarmee niet alleen de afgelopen tien jaar dat Netanyahu aan de macht was, maar ook zijn leiderschap in de jaren 1996 tot 1999. „Het is niet goed zo lang aan de macht te blijven. We hebben een nieuwe leider nodig. Benny Gantz is een van de beste commandanten die het leger ooit gehad heeft. Hij heeft veel goede mensen op zijn lijst staan. Met hem is de eerste verandering die we zullen merken de vereniging van het land. We hebben een premier van het hele land nodig.”
Yaakov Duvkin van Likud herhaalt wat Netanyahu de afgelopen dagen heeft gezegd: wie rechts wil stemmen moet niet op een kleine rechtse partij stemmen, maar op Likud. Op deze wijze kunnen rechtsen zich verenigen en sterk staan. En zoals het de ochtend na de verkiezingen lijkt, krijgt hij gelijk. De verwachting is dat Israël een nieuw rechts kabinet krijgt onder Netanyahu. Een kabinet dat waarschijnlijk de meest rechtse ooit zal worden in Israëls geschiedenis.
Beeld: twee activistes van Gesher, de partij die de sociale zorg en het gezondheidssysteem hoopt te herstellen. De partij kreeg onvoldoende stemmen om in de Knesset te komen. Beeld © Vidar Norberg
Jemima is een christelijke organisatie die zich richt op het verlenen van zorg aan mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking in Bethlehem. Maakt u dit mede mogelijk?
www.jemima.nl
Alfred Muller 