De personen op de posters die in de gangen hangen zien eruit als religieuze joden. Ik ben zojuist de Ma’aleh Filmschool ingelopen. Deze bevindt zich in een oud gebouw, niet ver van het gemeentehuis van Jeruzalem.
Tweederde deel van de studenten op de de Ma’aleh School voor Televisie, Film en Kunst is modern-orthodox of ultra-orthodox. De rest is seculier. Maar ze willen allemaal televisieprogramma’s en films maken waarin de joodse of Israëlische identiteit centraal staat. Als tekstschrijver, producent, camerapersoon of redacteur.
De school nodigt ook rabbijnen uit op voorvertoningen van films over thema’s, waarover de ultra-orthodoxe wereld zwijgt. De religieuze leiders weten dan waarover de mensen de komende twee of drie jaar zullen praten. De film And Thou Shalt Love over homoseksualiteit bijvoorbeeld veroorzaakte grote ophef. Een andere opzienbarende film was The First Night over de perikelen rondom de eerste huwelijksnacht in een wereld waar beide geslachten zoveel mogelijk en zo lang mogelijk uit elkaar gehouden worden.
Gescheiden vrouwen
Bij mijn bezoek bekijk ik drie korte films. Alone van Shmuel Minkov is een documentaire over drie gescheiden vrouwen. Dat ze erover willen vertellen – voor de camera – is zeer bijzonder. Charedim namelijk worden verondersteld niet te scheiden. A Little Bit Different is een speelfilm over een jongen en een meisje die elkaar voor het eerst ontmoeten, na bemiddeling. Beide zijn ze anders: hij is gehandicapt, zij is gymnastieklerares. Het gesprek mislukt, maar ze vinden elkaar later toch. De film Cohen’s Wife gaat over een vrouw die is verkracht. De twee geliefden zouden moeten scheiden, maar door een verrassende rabbinale bepaling kunnen ze toch bij elkaar blijven.
In totaal hebben de studenten 150 films geproduceerd. Wat opvalt is dat de films een insiders blik bieden in de overwegend gesloten wereld van de charedim (iltra-orthodoxen). De filmmakers respecteren deze wereld, maar ze stellen wel onderwerpen aan de orde die veelal onbespreekbaar zijn. Volgens de Ma’aleh school geven andere Israëlische filmmakers veelal een stereotype beeld van de orthodoxe wereld. De acteurs in de Ma’aleh speelfilms zijn overigens wel seculiere Israëliërs.
De films van Ma’aleh dingen mee naar prijzen op internationale filmfestivals. In München bijvoorbeeld viel Sister of Mine in de prijzen. De film gaat over een meisje dat uitgehuwelijkt wordt. Ze besluit ondanks haar tegenzin te trouwen, omdat ze de gemeenschap hoger acht dan de persoonlijke voorkeur. Daarmee week ze af van de West–Europese mentaliteit – iets wat de jury zeer opmerkelijk vond.
Alfred Muller 