Rabbijn Yisrael ben Eliezer, beter bekend als de Baal Shem Tov of kortweg Besht (1698-1760), richtte in de 18e eeuw in Oost-Europa het chassidische judaïsme op. Hij legde sterke nadruk op de relatie met God.
Sindsdien zijn er onder de ultraorthodoxe Joden diverse chassidische stromingen. Wie interesse heeft voor de geschiedenis en gewoontes van de chassidiem, kan deze zomer terecht in het Israël Museum in Jeruzalem. Het museum organiseert tot eind november dit jaar de tentoonstelling A World Apart Next Door: Glimpses into the Life of Hasidic Jews.
De tentoonstelling werpt licht op minder bekende aspecten van de chassidische cultuur door middel van foto’s, tekeningen, graveerwerk, video, muziek en voorwerpen die zelden eerder tentoongesteld zijn.
Talliet
De bezoeker heeft de kans de talliet van de Baal Shem Tov te bekijken en een Oekraïense chanoekalamp die naar hem genoemd is.
Foto’s en films laten belangrijke gebeurtenissen zien in het leven van de chassidiem. Te zien is bijvoorbeeld hoe voor de eerste keer het haar wordt geknipt van een 3-jarige jongen en hoe de kinderen voor het eerst naar de cheider gaan, waar de leraar Jiddisch spreekt.
Rebbe
De rebbe is de leider van een chassidische gemeenschap. Hij houdt een tish, waarbij zijn volgelingen toekijken hoe hij eet voordat zij de shirayim (overblijfselen) mogen eten.
Het museum geeft ook aandacht aan de kleding van chassidiem. Vrouwen dragen hoofddoeken of pruiken en juwelen, de mannen zwarte hoeden of shtreimels (bontmutsen). Aan de variaties is te zien tot welk ‘hof’ de betreffende chassidische man of vrouw behoort. Verschillen moeten er namelijk zijn.
1 Een chassidische jongen bidt vol overgave bij het graf van de tzadiek van Shtefanesht, rabbijn Avraham Mattisyahu Friedman. Tel Aviv, 2006. De tzadiek stierf in 1933. Zijn stoffelijke overschot werd in 1969 naar Israël gebracht. Foto: Yuval Nadel, Israël Museum.3 De Belzer rebbetzin (vrouw van een rebbe) zegent haar nieuwe schoondochter tijdens een huwelijksplechtigheid. Foto: Joan Roth, New York, Israël Museum.De Lubavitcher Rebbe geeft dollars aan Avrahaum G. Segol in Brooklyn, New York, 1988. Foto: privé collectie Avrahaum G. SegolTarweoogst voor de Matzah Shemurah. De Matzah Shemurah is gemaakt van graan waarop ten zeerste wordt toegezien dat het niet in contact komt met vocht. De matzah wordt gegeten tijdens Pesach – het feest van de ongezuurde broden. Foto gemaakt in de chassidische mosjav Komemiyut in 2007.Foto: Menahem Kahana.6 Deze chassied in een straat in Warschau draagt een Poolse versie van de shtreimel, de spodik. De foto is omstreeks 1930 genomen in Warschau. Foto: Anatol Antoni Węclawski, 1891–1985, Israël Museum.8 Bratslaver chassidiem op pelgrimage naar Uman in de Oekraïne om te bidden bij het graf van rebbe Nahman, die stierf in 1810. Hier verrichten ze tijdens Rosj Hasjana (het Joodse Nieuwjaar) het ritueel van tashlich. Dat is het gebed voor vergeving van zonden en het symbolisch werpen van de zonden in het water. Foto: Andrey Gorb, met dank aan Yisroel Nochum Karlinsky en het Israël Museum.5 De eerstgeboren zoon ligt op een zilveren presenteerblad bedekt met voorwerpen die een goed leven symboliseren, zoals juwelen die tot de gasten behoren en versierde zakken met snoep en knoflook. Foto: Ester Muchawsky-Schnapper, Israël Museum.De Admor (acroniem voor ‘onze meester, leraar en rabbijn’) van de Shomrei Emunim Chassidiem tijdens de tarweoogst voor de matzes, die tijdens Pesach worden gegeten. Komemiyyut, 2007. Foto: Menahem Kahana, Israël Museum.7 Een chassied in Warschau en zijn vrouw. Artiest: Léon Hollaenderski.De Admor van Premishlan, Meir Rosenboim, in Bnei Brak in 2007. Admor betekent ‘Adonainu, Morainu, VeRabbeinu’ oftewel ‘onze meester, onze leraar en onze rebbe’. Het betreft dus een zeer hoge titel. Foto: Yuval Nadel.
Alfred Muller 