RAWABI – Iedereen die rondloopt op het bouwterrein van Rawabi, moet groene helmen op en gele vesten aan. Zware trucks brommen over de onverharde wegen, machines met reusachtige hamers slaan gaten in rotsen en uit de flatgebouwen klinkt het geluid van hamerslagen.
„De stad krijgt twaalf scholen”, zegt Amir Dajani, adjunct-manager van het investeringsbedrijf Bayti Real Estate. „We bouwen nu alvast de eerste drie.”
Elke morgen rijden duizenden Palestijnen naar een aantal heuvels ten noorden van Ramallah op de Westelijke Jordaanoever om de ultramoderne stad Rawabi (”heuvels”) te bouwen. Begin volgend jaar zullen de eerste bewoners komen.
Aannemersbedrijven
De werknemers zijn niet alleen Palestijnse bouwvakkers in dienst van de 35 aannemersbedrijven, maar ook de 300 mannen en vrouwen die zich als technologen en ingenieurs met de planning bemoeien. Een cementfabriek, de mijn waar stenen worden gewonnen, de steenhouwerij en een staalconstructiebedrijf bevinden zich bij de ingang van Rawabi. De bedoeling is dat bedrijven in de stad zelf straks 3000 tot 5000 banen creëren.
Alle leidingen komen onder de grond. Het telefoonnetwerk krijgt glasvezelkabels. De verwachting is dat informatieen communicatietechnologie en mediabedrijven naar Rawabi trekken.
De gemeente wordt eigenaar van de daken van de flatgebouwen. Daar zal de gemeente het regenwater opvangen. De stadsplanners zijn van plan veel nadruk te leggen op het aanzien van de stad en het milieu. Daarom mogen er geen televisieschotels en geen watercontainers op de daken staan.
Amfitheater Onder het commerciële centrum van Rawabi wordt een ondergrondse parkeerplaats aangelegd, waar automobilisten straks automatisch aanwijzingen krijgen. In het centrum komen winkels, restaurants, een hotel en kantoren. Dajani laat ook de locatie in Rawabi zien waar een amfitheater komt met zitplaatsen voor 15.000 mensen, een voetbalveld en paden voor wandelaars en joggers.
Kerk
Naast het gemeentehuis verrijst een grote moskee. De Grieks-orthodoxe patriarch Theofilus heeft de stad bezocht om de plek te bekijken waar een kerk zal worden gebouwd. „We hebben grond beschikbaar gesteld voor beide religies”, zegt Dajani.
In een speciaal gebouw voor de verkoop van huizen krijgen aspirant-kopers voorlichting. Hussam en Tanja, een jong echtpaar uit Jeruzalem, hebben een huis gekocht omdat in Rawabi „alles anders” is. Ze zien er niet tegen op om elke dag een uur naar Jeruzalem te rijden. Kopers kunnen gelijk keukens en tegelwerk bekijken en aangeven wat ze in hun huis willen hebben.
De prijzen van de vierkamerflats liggen tussen de 113.000 en de 120.000 dollar (82.000 tot 87.000 euro). Ook bevinden er zich in het gebouw bankfilialen waar de kopers hypotheken kunnen afsluiten. „Mensen kunnen bij ons tot 90 procent een lening krijgen”, zegt een jonge medewerkster van de Bank van Palestina.
Bayti verkoopt de huizen voorlopig alleen aan middeninkomens. De kopers zijn zowel liberaal als conservatief. Ze komen uit de stad en van het platteland, uit het noorden en het zuiden van de Westoever en ze zijn moslim en christen. Ook Israëlische Palestijnen kopen huizen. Over twee, drie jaar zal ook de verkoop van huizen aan lage inkomens beginnen.
Teleurgesteld
Bashar Masri geeft leiding aan het project. Hij is een Palestijns-Amerikaanse zakenman en oprichter en directeur van de Bayti Real Estate Investment Company, een bedrijf dat eigendom is van Qatari Diar en zijn holdingcompany Massar International.
Masri vertelt dat hij oorspronkelijk dacht aan een modelproject binnen een bestaande stad. Maar in de steden op de Westelijke Jordaanoever is de grond die nog beschikbaar is, te duur. „Vandaag zien we iets wat veel groter wordt dan we in 2007 planden. Mijn inschatting is dat het project over een jaar groter zal zijn dan vandaag.”
De stad is bedoeld voor 40.000 mensen. Bayti bouwt slechts op een vierde deel van de grond. De bedoeling is dat andere investeerders straks de rest bouwen.
Positief
Israël en de Palestijnse Autoriteit staan positief tegenover het project, maar in de praktijk laat de steun te wensen over. Masri vertelt dat het project een achterstand van twee jaar heeft opgelopen. Hoewel Rawabi in het A-gebied ligt (een gebied op de Westoever waar de Palestijnse Autoriteit de dienst uitmaakt), blijft de afhankelijkheid van Israël bestaan. Pas begin 2012 gaf Israël toestemming een noodzakelijke toegangsweg te bouwen die door het door Israël gecontroleerde C-gebied loopt.
Ook bleek er onvoldoende water. Vaak was aan het eind van de week het water voor het maken van cement op. Masri vertelt dat zich 500 meter van de stad in het C-gebied de leiding bevindt waar zijn bedrijf de stad op aan hoopt te sluiten.
In de Palestijnse Autoriteit is hij teleurgesteld, omdat deze niet de scholen en wegen heeft gefinancierd. Omdat Bayti niet wilde dat dit de komst van de bewoners zou beletten te komen, is het bedrijf zelf met de aanleg begonnen.
Investering Hij is blij dat een investeringsbedrijf uit Qatar bij het project betrokken is. Het gaat hier om de grootste particuliere investering ooit in de Palestijnse gebieden. Hij benadrukt dat het een commercieel project is. De investeerders stoppen geld in Rawabi. Door de huizenverkoop hopen ze eraan te verdienen, hoewel de winst gering zal zijn.
Tegenslagen
Ondanks de tegenslagen lijken de leiders van het project tevreden te kunnen zijn. De afgewerkte huizen zijn allemaal al verkocht. Palestijnen hebben bewezen een groots project te kunnen uitvoeren, iets wat nodig is om een staat te kunnen opbouwen.
Masri wil pas van een succes spreken als Rawabi als voorbeeld heeft gediend voor andere grootschalige bouwprojecten in de Palestijnse gebieden. „Onze definitie van succes is het moment dat er een tweede Rawabi wordt gecreeerd. Vandaag de dag wordt het huizentekort in Palestina geschat op 200.000 eenheden. De Wereldbank schat dat dit in de komende tien jaar tot 400.000 zal oplopen. Als er meer steden worden gecreeerd, zal dat 200.000 banen opleveren. Palestina telt nu ongeveer 150.000 werklozen. Op deze wijze kunnen we het probleem oplossen. Ik verwacht dat we tegen het einde van 2014 of midden 2015 zullen horen dat er een tweede Rawabi komt.”
Dit artikel verscheen in het Reformatorisch Dagblad (RD.nl) op 01 november 2013.
Alfred Muller 