Het was in de buurt van de Tempelberg waar we met een tempelactivist spraken. Hij had een aantal jaren achter de tralies gezeten voor zijn rol in de Joodse ondergrondse. De veiligheidsdienst kon verhinderen dat hij met een raket op de Rotskoepel schoot zodat de Joden daar een nieuwe Tempel zouden kunnen bouwen.
„En als dan alle islamitische landen Israël hadden aangevallen?” vroegen we hem. Een glimlach verscheen op zijn gezicht. „Dan had God ingegrepen.” Hij dacht dat de verlossing Israël nabij was.
Maar wat als er sprake is van vals messianisme? Wat als die verwachting niet was uitgekomen? Wat als de Derde Wereldoorlog was uitgebroken?
Geschiedenis
De Joodse geschiedenis kent veel voorbeelden van valse verwachtingen. Flavius Josephus schreef bijvoorbeeld dat er een profeet optrad die riep dat de Joden de Tempelberg op moesten gaan toen de Romeinen Jeruzalem belegerden. Daar zouden ze op miraculeuze wijze worden bevrijd. Ze negeerden volgens de geschiedschrijver duidelijke tekenen die wezen op een toekomstige ondergang.
Ook vandaag de dag steekt het messianisme steeds weer de kop op. Zo zijn er Joden die de statusquo op de Tempelberg willen veranderen, zonder daarover een akkoord te sluiten met de moslims die de berg besturen.
Onlangs vertelde de vroegere militaire rechter Adrian Agassi het dagblad The Jerusalem Post dat hij een nieuwe partij wil oprichten met het doel de Derde Tempel te bouwen. Joden moeten op deze wijze het fysische met het metafysische verbinden, ten bate van Israël en de rest van de mensheid.
Prof. Gershom Scholem, kenner van de Joodse mystiek, waarschuwde dat de Joden altijd een funeste aantrekking hebben gevoeld tot het messianisme. Ik zou eraan toe willen voegen: niet alleen vele Joden, ook vele christenen.
Gevaarlijk
Het is gevaarlijk om op grond van de verwachting dat het einde der tijden nabij is een politiek te voeren die tegen het gezonde verstand indruist. Zo zijn er mensen die zeggen: Het geeft niet dat Israël over miljoenen Palestijnen heerst. Die zullen uit zichzelf vertrekken. Wat als ze het Israëlische staatsburgerschap gaan eisen?
Of: Het geeft niet dat Israël internationaal geïsoleerd raakt. Maar wat als Israëlische werknemers straks massaal op straat worden gezet omdat bedrijven sluiten? Zij zitten dan met de gebakken peren, niet de christenen die menen te weten hoe laat het precies is op de klok van de eindtijd.
Het doel van het zionisme is een staat op te bouwen waarin Joden in veiligheid zouden kunnen wonen. Dat doel is nog niet bereikt, maar pragmatische beslissingen bleken goed te zijn voor het land. Een politiek die gebaseerd is op valse verwachtingen heeft in het verleden dikwijls geleid tot rampspoed. Morgen kan dat weer gebeuren.
(Israël Ingezoomd: Elke zaterdag analyse vanuit Israël over gebeurtenissen in Israël in RD.nl.)
Alfred Muller 