Ramallah bepaalt de agenda, niet Jeruzalem

De Palestijnen hadden het maandag eindelijk voor elkaar: de twee grootste partijen, Fatah en Hamas, vormden een eenheidsregering. Daardoor werd de breuk hersteld uit 2007, toen Hamas tijdens een bloedige coup de macht overnam van Fatah in de Gazastrook.

Sindsdien hebben beide facties verschillende lijmpogingen ondernomen, die echter op mislukkingen uitliepen. Nu zijn de omstandigheden veranderd. De radicaalislamitische Hamas heeft de steun van de Arabische wereld verloren, waarop de Palestijnse president Mahmud Abbas de reddende hand toestak. Die kan zich daarin gesteund weten door de meeste Palestijnen, die de breuk een doorn in het oog was.

Verkiezingen

De belangrijkste taak van de Palestijnse overgangsregering is verkiezingen voor te bereiden voor president en parlement, die binnen zes maanden moeten plaatshebben. Israël wil voorkomen dat Hamas meedoet aan de verkiezingen op de Westoever. Maar hoe, is onduidelijk.

De Israëlische regering is teleurgesteld over de internationale reacties. Europa en de VS besloten samen te werken met de nieuwe Palestijnse ministersploeg. Jeruzalem had met name van de VS graag een afwijzende houding gezien. De Amerikanen hadden de contacten met de Palestijnen kunnen afbreken of de geldkraan dicht kunnen draaien.

Israëls teleurstelling is te begrijpen. Het land heeft Hamas leren kennen als een organisatie die verantwoordelijk is voor talloze terreuraanslagen waarbij honderden burgers het leven verloren.

Toch bleef de Israëlische reactie tamelijk kalm. Jeruzalem kondigde de bouw aan van nieuwe huizen op de Westoever, maar dat bleef de enige serieuze maatregel. Veel bewegingsruimte heeft de regering-Netanyahu niet, omdat ze twee mogelijke ontwikkelingen moet zien te voorkomen. De eerste is dat Israël zichzelf verder isoleert. Sancties van Jeruzalem tegen Ramallah vallen bij andere landen verkeerd.

Chaotische situatie

Als tweede moet Israël zien te voorkomen dat de Palestijnse Autoriteit in elkaar zakt, omdat daarmee een chaotische situatie zal onstaan. Ook Israël zal daarvan de dupe zijn. Bovendien zou een dergelijk scenario Israël als bezettende macht weer verantwoordelijk maken voor de zorg voor de Palestijnen.

Netanyahu’s regering heeft niet alleen weinig opties, ze heeft ook weinig in te brengen. Israël mag dan sterk zijn en Fatah en Hamas zwak, het is Ramallah dat de agenda opstelt, en niet Jeruzalem. Verdere erkenning van Palestina door internationale organisaties? Abbas kan kiezen welke dat zijn. Samenwerking van Fatah en Hamas? Het Palestijnse volk wil het, dus gebeurt het. Een nieuwe golf van geweld? Palestijnse jongeren bepalen of, waar en wanneer.

Jeruzalem heeft weinig andere mogelijkheden dan af te wachten hoe het gaat met de Palestijnse overgangsregering. Als blijkt dat –zoals Abbas blijkbaar wil– Palestijnse regeringen Israël erkennen, afzien van geweld en de bestaande akkoorden respecteren, dan ontstaan er nieuwe kansen.

Elke zaterdag in het Reformatorisch Dagblad: Israël Ingezoomd vanuit Jeruzalem.