‘Gevangenen van de hoop’ 

Charles (Chuck) Kopp ziet overal om zich heen wanhoop. Gelovigen hebben echter reden om goede hoop te hebben dat het goed komt met het Midden-Oosten. Een bijbelverhaal waarin die hoop naar voren komt is het verhaal van Izaäk en Ismaël.

Chuck Kopp arriveerde in 1959 in Israël en verliet het land een jaar later. In 1966 keerde hij terug. Sindsdien woont hij in Jeruzalem. Hij is de voorzitter van de Evangelische Alliantie in Israël en tevens voorganger van de internationale Narkisstraat Gemeente in Jeruzalem.

Conflict

‘Het lijkt alsof de belangrijkste karakters in de Tenach een conflict met elkaar hadden’, vertelt hij op het balkon van zijn huis in de Baka wijk, als ik hem naar de betekenis vraag van het verhaal van Ismaël. ‘Dat begon al bij de geboorte en dat hield hun hele leven aan. Toch is er hoop voor een veel betere toekomst.’

‘Ismaël betekent dat God de roep uit het hart van zijn moeder gehoord heeft. We krijgen een straaltje hoop bij de dood van hun vader. Dan komen beide zonen bij elkaar om hun vader ten ruste te leggen. De ene is de zoon van de belofte, de andere Ismaël. Dat houdt de belofte in van verzoening en herstelde broederschap tussen beide halfbroers. Ik geloof dat dit verhaal laat zien hoe Gods hart is. De wens van zijn hart is, dat ze met elkaar verzoend worden. In de hele Bijbel horen we dat verzoening mogelijk is. Wij moeten moeite doen om het te laten gebeuren.’

Wanhoop

Kopp signaleert een sfeer van wanhoop. Menselijk gezien lijkt de situatie pessimistisch. Jonge mensen worden aangetrokken tot moslimextremisme. Velen zijn bereid anderen te onthoofden. Of zich te onderwerpen aan een ander en te doen wat deze vraagt.

Kopp wil ook het Joodse extremisme niet buiten beschouwing laten. ‘Er zijn zeker Joden die de wet in eigen handen nemen en vuur met vuur bestrijden. Ze laten de wetshandhaving niet over aan de autoriteiten. Ze zijn soms bruut en ze generaliseren door bijvoorbeeld te zeggen dat alle Arabieren medeschuldig zijn aan terrorisme.’ De voorganger acht dit even verontrustend.

‘Diepste sympathieën’

Maar de boodschap van bijbelgedeelten als Jesaja 19:23-25 (waar gesproken wordt over een heerbaan tussen Assyrië, Egypte en Israël) is dat we de hoop niet moeten verliezen. Kopp vertelt dat zijn ‘diepste sympathieën’ bij Israël liggen, maar dat we ook oog moeten hebben voor de andere kant. Hij wijst erop dat in de toekomst de Arabieren de meerderheid in het land kunnen vormen, als Israël op de Westoever aanwezig blijft.

Het grootste deel van uw leven hebt u in Israël gewoond. Zelf heeft u altijd geprobeerd contact te hebben met zowel de Joodse als Arabische kant. Begrepen andere mensen dat wel?

Beide zijden willen je aandacht en loyaliteit volledig bezitten. Als je hen niet je volledige steun geeft, word je verdacht van het opgeven van principes of van gebrek aan loyaliteit. Maar ik wil loyaal zijn aan principes van verzoening. We moeten mensen liefhebben, ongeacht tot welke stam ze behoren. We moeten geen partij kiezen op basis van oppervlakkigheid. Sommige christelijke leiders hebben voor de ene of andere zijde gekozen. Ze weten precies wie goed is en wie slecht en waar hun loyaliteit ligt. Ze worden sterkere verdedigers van de zaak dan Joden of Arabieren. In hun houding proef je ook gevoel van superioriteit. Ze zien neerbuigend neer op hen die voor een middenweg hebben gekozen.

In de laatste circa 20 jaar zien we aan zowel Joodse als Palestijnse zijde een toenemende radicalisering. Hoe komt dat?

We leven in een tijd van directe communicatie. Informatie is beschikbaar met een paar vingers op de toetsen. Massa-indoctrinatie en hersenspoeling kunnen veel gemakkelijker plaatsvinden dan vroeger. Het is diep verontrustend dat jongeren en ouderen ook zo vatbaar zijn voor populistische trends.

Deze zomer vond een verschrikkelijke oorlog plaats tussen Israël en Hamas in Gaza, die vele levens eiste. Wat was de invloed van deze oorlog op de Joodse, Palestijnse en buitenlandse gelovigen?

Elk verlies van mensenleven is tragisch. We willen het lijden voor geen moment minimaliseren. Maar sommige kringen meten met twee maten. Als er in Syrië of Irak elke maand 5000 mensen sterven, lijkt dat ongemerkt voorbij te gaan. Voor sommigen is het alsof er in dit land een nieuw hoofdstuk van de Bijbel wordt geschreven. Wat er in Israël gebeurt, is het grootste verhaal in de wereld.

Ik geloof dat veel mensen zich mee laten slepen door gevoelens van vergelding. De raketten vallen tenslotte al tien jaar op het zuidwesten van Israël. Zowel mensen die hier wonen als buitenlanders hadden het gevoel dat de mensen in Gaza eindelijk kregen wat ze verdienden. De meer gevoelige mensen begrijpen dat dit een episode is die zich ongeveer elke twee en half jaar herhaalt. Ze leggen zich er als het ware bij neer. En dat kan weer een zichzelf vervullende profetie worden.

Matheid

Mijn vrouw Liz drinkt geregeld koffie met een groep niet-gelovige vrouwen. Sommige hebben alle hoop verloren. Ze vertelden haar dat het enige wat hen in het land houdt is het gevoel van matheid. Ze hebben niet meer de energie de spullen bij elkaar te pakken en te verhuizen naar waar ze vandaan kwamen. Ik sprak met een Jood die in Zuid-Afrika is geboren en nu over de 80 is en scherp van verstand. Hij onderwees vele piloten en kende alle kopstukken van de Israëlische luchtmacht, waaronder Ezer Weizman. Hij vertelde me: ‘Dit is niet het Israël waar ik voor kwam. Ons leiderschap wil geen vrede.’ Dat is mogelijk te pessimistisch. Er zijn twee nodig om iets te bereiken.

Het conflict werkt overal in door. Mensen zien geen uitweg. Ze zouden blij zijn als hun leiders hen een uitweg zouden wijzen. Maar ze hebben geen verwachting dat er een verandering zal komen.

Dat plaatst ons als christenen in een speciale positie. Wij zijn mensen met hoop. We kunnen alleen al antwoorden door onze houding. We kunnen realistisch zijn en we hoeven ons hoofd niet in het zand te steken. Maar wij zijn ‘gevangenen van de hoop’ (Zach. 9:12, zie kader). Onze hoop reikt verder dan de huidige situatie. Dat zou de karaktertrek van een ieder van ons moeten zijn. Van nature kijken wij naar de dagen die helderder zijn.

Veel gelovigen doen voorbede. Hoe zouden ze moeten bidden?

Ze moeten hun eigen wensen scheiden van de kern die de Bijbel onderwijst. En van de lange termijn doelstellingen die de Bijbel aangeeft. Dan wordt veel duidelijk. Mensen moeten ook het model van het Onze Vader gebruiken. Daar staat: ‘Uw wil geschiede’. Het is niet veilig om op onze eigen inzichten en veronderstellingen te vertrouwen. Of te denken dat wij de antwoorden en alle oplossingen hebben. Ik geloof dat we moeten bidden: ‘Uw wil geschiede, op aarde en in de hemel.’

‘Gevangenen van hoop’

Zie Zacharia 9:12, grondtekst asiré hatikwa, vertaald in de King James als ‘prisoners of hope’ of ‘gevangen van hoop’. Het idee is dat gelovigen niet anders kunnen dan goede hoop hebben.

(Dit artikel verscheen ook in NEMagazine.)