Wat betekent de verkiezing van Donald Trump voor Israël? Met deze vraag leek iedereen in Israël zich de afgelopen dagen bezig te houden. Maar er is niemand die deze vraag echt kan beantwoorden. Dat geldt ook voor de vraag of de nieuwe Amerikaanse president de ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem zal verplaatsen.
Sommigen juichen al, ook al behoort de belofte de Amerikaanse ambassade te verhuizen tot de veelvoorkomende retoriek tijdens de verkiezingscampagne. Ook Bill Clinton en George Bush deden dergelijke beloften.
Er valt veel te zeggen voor de overplaatsing. Ambassades behoren zich in hoofdsteden te bevinden. Daar zijn de regeringen, de meeste ministeries en instituten gevestigd. En landen kunnen zelf bepalen wat hun hoofdstad is. In 1980 bevestigde Israël dat Jeruzalem de hoofdstad is in de basiswet Jeruzalem. De Veiligheidsraad van de VN veroordeelde de wet en riep de lidstaten op de ambassades uit Jeruzalem terug te trekken.
Consulaat
De Amerikanen hebben overigens wel een consulaat en andere gebouwen in Jeruzalem. Deze zijn goed voor allerlei praktische zaken. Deze zijn ook zeer goed bewaakt. Nerveuze en schreeuwende veiligheidsmannetjes rennen direct af op elke automobilist die even in de buurt stopt.
Toch vindt het Congres dat de vooral symbolische stap van overplaatsing moet worden genomen. In 1995 nam het de zogenoemde Jeruzalem Ambassadewet aan. Die bepaalde dat de Amerikaanse ambassade uiterlijk in eind mei 1999 overgeplaatst moet zijn naar Jeruzalem. Ook riep de wet op Jeruzalem onverdeeld te laten en de stad te erkennen als Israëls hoofdstad.
Maar de ambassadewet geeft de president ook de bevoegdheid de verhuizing zes maanden uit te stellen als dat in het belang is van „de nationale veiligheid”. Het uitstel kan elke zes maanden worden herhaald.
Veiligheidsrisico’s
Waarschijnlijk zal Trump vroeger in plaats van later aan zijn belofte worden herinnerd. Maar zijn adviseurs zullen erop wijzen dat een dergelijke stap Amerika’s bondgenoten boos maakt. Dat levert veiligheidsrisico’s op en schaadt de Amerikaanse politieke en economisch belangen. De vraag is of Trump zich daardoor zal laten weerhouden. Tot zijn grootste liefhebberij behoort immers het tegen het hoofd stoten van anderen.
Als hij de ambassade inderdaad verplaatst, zullen veel Israëliërs en Israël-supporters wereldwijd dat waarderen. Maar de VS zullen zo het laatste beetje geloofwaardigheid verspelen dat het in de Arabische wereld nog heeft. Amerikaanse ambassades kunnen worden aangevallen. Het is ook goed mogelijk dat er geweld uitbreekt onder Palestijnen tegen Israëliërs. Daar kunnen gewone hardwerkende Israëlische burgers het leven bij verliezen.
Zijn adviseurs zullen straks dus zeggen dat hij beter nog even kan wachten met de overplaatsing. Zonder de belofte te verbreken natuurlijk. Over vier jaar kunnen presidentskandidaten dan weer dezelfde beloften doen. Bestemd voor de kiezers die zich laten verleiden door de mooie praatjes van de presidentskandidaten. Het zal interessant zijn te zien of Trump dit patroon zal doorbreken.
Alfred Muller 