Laatst kwam ik iemand tegen die zei te geloven dat er een tweestatenoplossing komt: een Israëlische staat én een Palestijnse staat die in vrede naast elkaar bestaan. „Er is geen andere oplossing”, zei hij.
Bovendien willen burgers willen het. „Opiniepeilingen laten zien dat de meerderheid van de Israëliërs en de Palestijnen voor de tweestatenoplossing is”, voegde de wetenschapper eraan toe, die net een lezing had gehouden.
Zoiets hoor ik niet veel meer. Israëlische en Palestijnse burgers blijken dikwijls het geloof in zo’n tweestatenoplossing te hebben verloren. Of ze hebben er nooit in geloofd. Ze praten er ook niet veel over. Ze hebben het over bruiloften, huizen, prijzen, promoties, studies, vakanties, ziektes en niet te vergeten verkeersongelukken. Of, afhankelijk van wie je spreekt, literatuur, de geschiedenis van de 20e eeuw, exposities en de groeiende rol van religie.
Ik antwoordde hem dat ik ook begrijp dat de tweestatenoplossing de enige oplossing is. Toch ben ik er niet van overtuigd dat die in pakweg de komende 50 jaar zal worden bereikt. Hij gaat er namelijk van uit dat politici en landen rationele keuzes maken. Maar dat hoeft niet zo te zijn.
Overdreven angst
Keuzes kunnen ook worden gemaakt op grond van nationalisme, vanwege een overdreven angst voor andere volken, of de wil om koste wat kost aan de macht te blijven.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry, gaf woensdag in een toespraak een aantal voorbeelden van wat Israël te wachten staat als premier Netanyahu’s coalitiegenoot Naftali Bennett en de rechterflank van zijn Likud hun zin krijgen. Zij willen dat de hele Westelijke Jordaanoever onder controle blijft van Israël.
Velen zien daar geen bezwaar in. Ook christenzionisten niet. Het gaat volgens hen immers om een paar kale heuvels waarop gewoon stevig kan worden doorgebouwd. Of het nu privéland van Palestijnen is of niet. Wat ze vergeten is dat Israël dan ook de verantwoordelijkheid krijgt voor het welzijn van miljoenen Palestijnen.
Verantwoordelijkheden voor bestuur
„Als de bezetting permanent wordt, kan de Palestijnse Autoriteit zich eenvoudigweg opheffen en alle verantwoordelijkheden voor bestuur en veiligheid aan de Israëliërs overgeven”, zei Kerry. „Wat zal er dan gebeuren? Wie gaat de scholen en ziekenhuizen besturen, en op welke basis? Gaat Israël de miljarden dollars betalen die aan internationale hulp verloren gaan en die de Palestijnse Autoriteit nu ontvangt?”
Kerry had nog meer vragen. „Zal het leger als politie gaan optreden in de straten van elke Palestijnse stad? Hoe zou Israël reageren op een groeiende burgerrechtenbeweging die stemrecht eist, of op wijdverspreide protesten en onrust op de Westoever? Hoe gaat Israël een permanente bezetting verzoenen met zijn democratische idealen?”
Netanyahu kan de waarschuwingen naast zich neer leggen. Want we krijgen nu Trump. Maar er is goede kans dat de nieuwe Amerikaanse regering, als deze serieus de vrede wil bevorderen, dicht bij de richtlijnen uitkomt die Kerry al aangaf in zijn speech.
Alfred Muller 