Het aantal haredim (ultraorthodoxen) in Israël groeit hard. In 1990 noemde slechts 3 procent van de bevolking zich haredisch. Nu is dat ruim 10 procent op een bevolking van 8,5 miljoen.
Ze vormen 14 procent van de Joodse Israëliërs. Haredische vrouwen krijgen gemiddeld zeven kinderen.
De haredim mogen niet verward worden met twee andere orthodoxe bevolkingsgroepen. Dat zijn de zogeheten modern orthodoxen en de nationaal religieuzen.
Politieke invloed
De politieke invloed van de haredim is relatief groot. De reden is dat kabinetsformateurs de orthodoxe partijen nodig hebben voor een coalitie. Haredische politici waren in het verleden bereid om met zowel rechtse als linkse kabinetten samen te werken, mits er aan een aantal van hun voorwaarden werd voldaan.
Ze eisten financiële steun voor hun instituten en handhaving van de sabbatsrust, de kasjroetbepalingen en het Joodse familierecht.
In de orthodoxe gemeenschap krijgen vrouwen gemiddeld twee tot drie keer zo veel kinderen als andere moeders in Israël. Dat betekent dat er steeds meer behoefte is aan woonruimte. Mea Sjearim (”honderd poorten”) is inmiddels al lang niet meer de enige orthodoxe wijk in Jeruzalem. De meeste wijken in de noordelijke helft van de Israëlische hoofdstad zijn intussen orthodox en andere buurten in de stad volgen.
Stadsdelen als Unsdorf, Mattersdorf en Kiryat Belz in Jeruzalem zijn genoemd naar Joodse gemeenschappen die door de nazi’s zijn vernietigd. Overlevenden hebben hun gemeenschappen in Jeruzalem opnieuw opgebouwd. Daarmee heeft ook de studie van de Thora en Talmoed (de Joodse godsdienstige overlevering) zich verplaatst van Oost-Europa naar de Joodse staat.
Woningnood
Ondanks de intensieve bouw in Jeruzalem voor het haredische deel van de bevolking bestaat er onder hen grote woningnood. Dat betekent dat huurders soms omgerekend 1000 euro per maand moeten betalen voor kleine onderkomens. Door het woningtekort zijn de prijzen van huizen de afgelopen twaalf jaar verdrievoudigd.
Op het eerste gezicht lijken de haredim sterk op elkaar. De mannen dragen een zwart pak met wit overhemd en een zwarte hoed. Onder de vrouwen bestaat meer variatie, al dragen ze allen een hoofddoek of een pruik. De mouwen reiken tot ver over de elleboog en de rokken tot over de knie. Maar insiders weten beter: onder de strengreligieuzen bestaan 200 verschillende sektes, en dat is te zien aan kleine kledingvariaties.
Mannennaam
Tzippy Yarom kan er meer over vertellen. Zelf is ze haredische journaliste. Ze schrijft over wetenschap, techniek en politiek. Yarom doet dat doorgaans onder een mannennaam. Als weinig anderen weet ze wat er onder de haredim speelt.
Op het scherm achter haar verschijnt een mensenmassa op een groot plein. Yarom pikt de vrouwen uit Mea Sjearim er zo uit. Ze zijn herkenbaar aan de grote hoofddoek, strak omgeknoopt. Als een vrouw iets op haar pruik draagt, betekent dit dat zij een chassied is. Is haar pruik wat langer, dan neigt de draagster naar de moderne kant. Aan de vorm van diens hoed kan Yarom zien of een man uit Litouwen komt of in elk geval aan een jesjiva studeert die door Litouwers is beïnvloed.
Alfred Muller 