TEL AVIV – Onderzoekers van de Tel Aviv Universiteit hebben een opschrift ontcijferd dat tot voor kort onzichtbaar was. Dat is gelukt dankzij een nieuwe methode waarbij ze een potscherf in verschillende golflengten fotografeerden.
De 2600 jaar oude potscherf werd in 1965 in de vestingstad Arad gevonden door archeoloog Yochanan Aharoni en bevindt zich in het Israël Museum. Het was al bekend dat er op de voorkant van de scherf een tekst staat.
De wetenschappers wilden echter weten of er bij eerder onderzoek nog letters waren gemist. Toen zagen ze dat de tekst aan de voorzijde een vervolg heeft aan de achterzijde.
De tekst aan de achterzijde gaat over de levering van wijn en voedsel aan een militaire eenheid: „Als er enige wijn is, zend. Als er iets is wat u nodig heeft, zend. Als er nog is, ge(ef) ze er (een hoeveelheid van) Xar van. En Ge’alyahu heeft een hoeveelheid sprankelende (?) wijn meegenomen.”
Fragmenten
„Het niveau van geletterdheid was zeer hoog aan het einde van de eerste tempelperiode”, zegt Shira Faigenbaum-Golovin van het departement van toegepaste wiskunde van de universiteit. „De belangrijke teksten in deze periode werden op papyrus geschreven. Die hebben het door weersomstandigheden niet overleefd. Uit de tijd van het Oude Testament zijn nog enkele honderden Hebreeuwse opschriften overgebleven. Het betreft in inkt geschreven dagelijkse correspondentie op fragmenten van potscherven.”
De scherf werd in de jaren zestig van de vorige eeuw gevonden door archeoloog Yochanan Aharoni van de Tel Aviv Universiteit. Hij groef in Arad in totaal 91 potscherven met opschriften op. Het betrof die grootste hoeveelheid Hebreeuwse opschriften uit de tijd van de eerste tempelperiode (1006-586 voor Chr.).
Arad was een militaire buitenpost aan de zuidgrens van het Judese koninkrijk, waar twintig tot dertig soldaten waren gelegerd. De meeste potscherven komen uit de tijd kort voordat in 586 voor Christus de Babylonische koning Nebukadnezar Judea verwoestte. Veel teksten waren gericht aan een zekere Elyashiv, de kwartiermeester. Ze gingen over de logistiek van de buitenpost, zoals de voorraad meel, wijn en olie voor de ondergeschikte eenheden.
Andere potscherven
De onderzoekers zijn van plan om ook andere potscherven te fotograferen met de nieuwe multispectrale techniek. Dat is om te zien of er zich nog meer teksten op de voorwerpen bevinden die voor het blote oog onzichtbaar zijn.
Het onderzoek is van groot belang voor de kennis van het oud Hebreeuws en de samenleving in de Eerste Tempelperiode. De resultaten van het onderzoek werden vorige week gepubliceerd in het tijdschrift Plos One.
Alfred Muller 