De meeste pelgrims wandelen maar één keer in hun leven door de Via Dolorosa, de Weg der smarten in de Oude Stad van Jeruzalem. Maar de Nederlander Harry Tees komt er bijna elke dag.
Tees woont in de moslimwijk in de Oude Stad, de wijk waar de beroemde pelgrimsweg doorheen loopt. De algemeen secretaris van de Evangelische Alliantie in Israël loopt er langs als hij naar zijn werk gaat.
Pelgrims lopen achter hun gidsen of priesters aan. Hun mobieltjes houden ze stevig in de hand om de belevenis vast te leggen. De tocht over de Weg der smarten is voor hen een gebeurtenis om nooit meer te vergeten en op sociale media te delen. Sommigen zingen, bidden of huilen.
Tractoren en scooters
De rust en de eerbied worden om de haverklap verstoord door tractoren met karren die goederen naar de winkels brengen, of scooters en auto’s die zich luid toeterend een weg banen door de massa.
Hier is het altijd druk, maar deze dagen, voor Pasen, heerst er topdrukte. Op Goede Vrijdag leggen duizenden pelgrims de route af. De politie zorgt er dan voor dat mensen elkaar niet onder de voet lopen.
Individuele reizigers proberen met behulp van een routekaart of een boekje de weg te vinden in de warboel van stegen en winkeltjes. Voor die groep pelgrims heeft Tees een hulpmiddel gemaakt dat iedereen kan downloaden. „De Via Dolorosa kan nogal verwarrend zijn”, zegt hij.
„Ik kreeg een paar jaar geleden het idee een applicatie te maken voor de Via Dolorosa”, zegt Tees, terwijl hij zich in de wereldberoemde straat bevindt. „Elke dag zie ik toeristen die proberen hier de weg te vinden, maar velen begrijpen gewoon niet waar ze zijn. Je kunt bijvoorbeeld niet eens bij de eerste statie komen, want die bevindt zich binnen een schoolgebouw. Ik dacht dat als we een goede uitleg kunnen geven bij elke statie, we ook uit kunnen leggen waarom de Heer hier liep.”
Deskundigen
Tees werkte samen met deskundigen. Dat waren een applicatiemaker, een filmer en een theologen om de inhoud te checken. De app is opgesteld in het Engels, maar aan versies in andere talen wordt gewerkt. Christenen van verschillende denominaties moeten de app kunnen gebruiken.
Wetenschappers hebben inmiddels ontdekt dat de historische lijdensweg waarschijnlijk begonnen is in het Paleis van Herodes dat zich in het Toren van Davidmuseum bevindt.
Dat betekent dat de veroordeelden tot de kruisiging een andere route moeten hebben genomen. Maar Tees geeft aan dat het niet belangrijk is welke route de Heer nu precies heeft afgelegd. „Dit is de traditionele lijdensweg. Het is een ervaring om hier te lopen. De app is een visueel hulpmiddel om langs de plaatsen te gaan waar Jezus werd veroordeeld, waar Hij werd gekruisigd, begraven en waar Hij opstond.”
Om de lijdensweg goed op je in te laten werken, heb je volgens hem twee uur nodig. „Je moet er echt de rust voor nemen”, zegt hij. „Het gaat niet slechts om stenen, het gaat om een geestelijke realiteit.”
De Via Dolorosa
De geschiedenis van de lijdensweg voert vijftien eeuwen terug naar de Byzantijnse tijd. De routes zijn vele malen veranderd. In totaal zijn er viertien staties.
De route begint bij een moslimschool, die mogelijk gebouwd is op de fundamenten van de Antoniaburcht uit de tijd van Herodes. Hier is weinig te zien, want de school is voor de pelgrims afgesloten. Volgens de traditie veroordeelde Pontius Pilatus Jezus daar.
De volgende twee staties bevinden zich vlakbij: de locaties van de kruisoplegging en waar volgens de traditie Jezus zou zijn gevallen.
De vierde is de plaats waar Jezus Maria zou hebben ontmoet. Bij de vijfde sommeerden Romeinse soldaten Simon van Cyréne het kruis te helpen dragen.
De zesde is gewijd aan Veronica, die het gezicht van Christus met een doek zou hebben afgeveegd. In de Bijbel wordt zij niet genoemd. Het gaat vermoedelijk om een traditie die dateert uit de Middeleeuwen.
Dan volgen de staties van Zijn tweede val, de plaats waar Jezus de vrouwen vermaande om te wenen over henzelf en over hun kinderen, en die van Zijn derde val.
De laatste staties bevinden zich in de Heilige Grafkerk. Daar gaat het over de ontkleding, de kruisiging, het sterven aan het kruis en de kruisafneming. De veertiende statie is de Grafkapel in de Heilige Grafkerk.
Alfred Muller 