Vermoeid, verslagen en vooral woedend was premier Benjamin Netanyahu in de nacht van woensdag op donderdag. Het bleek dat hij de controle over de binnenlandse politiek was kwijtgeraakt. Avigdor Lieberman, leider van de seculier-rechtse Yisrael Beytenu partij, had de Likudvoorzitter gevloerd.
De ruzie tussen de twee ging over vrijstelling van dienstplicht voor ultra-orthodoxe jonge mannen die aan een talmoedschool studeren. Aangezien de ultraorthodoxen grotere gezinnen hebben dan andere Israëliërs, zal het percentage vrijstellingen in de komende jaren groeien. Lieberman wil dat de regering zíjn wetsvoorstel steunt dat bepaalt dat het aantal ultraorthodoxen in militair uniform de komende jaren toeneemt.
Israëlische commentatoren wezen erop dat het niet slechts ging om de dienstplicht. Het leger zelf heeft slechts beperkte ruimte voor de zwaar-religieuzen. Die wensen bijvoorbeeld geen vrouwelijke soldaten te zien. Regering en legerleiding kunnen in de toekomst akkoorden bereiken over quota voor de ultraorthodoxen. Maar Lieberman dramde door en stak een spaak in het wiel van Netanyahu’s coalitie.
Corruptie
Lieberman vermoedt dat de dagen van Netanyahu’s politieke loopbaan zijn geteld omdat politie en procureur-generaal hem verdenken van corruptie. Lieberman probeert in te spelen op de onvrede bij veel Israëliërs over de vrijstellingen voor ultraorthodoxen en over de overheidssubsidies voor de religieuze instellingen. Hij hoopt zich in een goede positie te manoeuvreren voor het post-Netanyahu tijdperk.
Netanyahu sloeg terug. Hij zei zelfs dat Lieberman „links” is. In de kringen van zijn aanhangers staat dat ongeveer gelijk aan landverraad.
„Lieberman maakt nu deel uit van links”, zei Netanyahu. De opmerking is absurd. Wat Lieberman ook is, hij is niet links. Hij is zelfs een stuk rechtser dan Netanyahu.
Haat
Weinig politici hebben de haat tegen Arabische burgers van Israël zo gevoed als Lieberman. De uit Moldavië geïmmigreerde politicus heeft voorgesteld de grens tussen Israël en de Palestijnse gebieden zodanig te verleggen dat Israël minder Arabische burgers krijgt. Gebieden waarin zij wonen moeten naar de Palestijnse Autoriteit, in ruil voor annexatie van Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Israëlische Arabieren hebben het plan van de hand gewezen omdat ze het plan racistisch vinden.
Op aandringen van Lieberman heeft Israël ook de kiesdrempel verhoogd, waardoor Arabische partijen meer moeite hebben erover te komen. Hij is ook voorstander van de doodstraf voor terroristen. In de praktijk zal dat waarschijnlijk alleen de doodstraf voor Palestijnse terroristen betekenen – niet voor Joodse. Vandaag lopen alleen Palestijnse terroristen het risico dat de rechtbank toestemming geeft het huis van hun familieleden te af te breken, maar die van Joodse terroristen niet.
In november trad Lieberman af als defensieminister omdat Netanyahu een staakt-het-vuren wilde met Hamas. Dat gebeurde na een van de gevechtsrondes tussen Israël en Gaza, waarbij terreurgroepen projectielen naar Israël afvuurden en het Israëlische leger doelen in de Gazastrook bestookte. Lieberman typeerde het staakt-het-vuren als „capitulatie voor terreur.” Netanyahu en het leger wilden zo echter de spiraal van geweld stoppen. Ook hier was Netanyahu weer gematigder dan Lieberman.
Alfred Muller 