Een kleine honderd Joodse vrouwen in Jeruzalem zijn op straat geheel in het zwart gehuld. Zelfs hun ogen zijn niet te zien. Wie zijn zij en waarom doen ze dit?
De tentoonstelling ”Gesluierde vrouwen van het Heilige Land” in het Israel Museum in Jeruzalem probeert daar antwoord op te geven. Het lukte de curator Noam Bar’am Ben-Yossef met enkele gesluierde vrouwen in contact te komen.
Al in de 19e eeuw bedekten Joodse vrouwen hun gezichten. Dat was vanwege de kledingvoorschriften van de islam. Tijdens het Britse mandaat (1922-1948) trad de modernisering in.
Bomexplosies
De gezichtsbedekkende kleding kwam in het begin van de 21e eeuw echter terug. In september 2000 brak de tweede intifada uit. Die ging gepaard met tal van Palestijnse terreuraanslagen op bussen, winkelcentra en restaurants. Een aantal ultra-orthodoxe vrouwen bedekten hun gezicht omdat ze naar zwangerschap verlangden, wilden herstellen van ziekte of bescherming zochten tegen bomexplosies.
De trend verspreidde zich onder vrouwen die net religieus waren geworden. Op deze manier hoopten ze een bijdrage te leveren aan persoonlijke verlossing en zelfs verlossing van de wereld. Ze voegden er extra kledinglagen aan toe. Het aantal kan oplopen tot acht.
Vruchtbaarheid
Die lagen hebben een symbolische betekenis. De onderste jurk is een „kledingstuk voor de ziel”, de schort dient de vruchtbaarheid te bevorderen en de lange mantel wordt vergeleken met de tabernakel of de tent van Sara. De vrouwen willen met hun zwarte omhulsel eveneens laten zien dat ze op een hoog geestelijk niveau staan. Ze willen verzoekingen en verleidingen geen kans geven intrede te doen.
Behalve in Jeruzalem wonen zulke vrouwen ook in andere steden met ultraorthodoxe Joodse gemeenschappen. Vaak behoren ze tot groepen als de Bratslaver chassidiem of tot antizionistische stromingen, zoals de Neturei Karta of Toldos Avrohom Yitzchok. De nieuwe mode valt overigens niet overal goed. Ultraorthodoxe Joden vinden de nieuw-religieuze modetrends vaak overdreven.
Nonnen
Al met al is er maar een kleine minderheid onder Joodse en islamitische vrouwen die het gezicht bedekt. Voor moslima’s is de gezichtssluier een manier om hun identiteit uit te drukken of om tegen de politiek te demonstreren.
Nonnen bedekken hun gezicht niet. Hun zwarte habijt symboliseert de dood voor de wereld en de hergeboorte in de spirituele wereld. Ze willen voor Christus leven.
Beeld bovenzijde: Een Joodse vrouw gehuld in een kleed dat de vorm heeft van een tent. Streng religieuze vrouwen lopen vaak met hun kinderen op straat. Foto: Abir Sultan / Israel Museum.
Een versie van dit artikel stond ook in het Reformatorisch Dagblad.
Alfred Muller 