JERUZALEM – De Israëlische premier en Likudleider Benjamin Netanyahu is er niet in geslaagd een nieuw kabinet te vormen. Hij gaf maandagavond het mandaat terug aan president Reuven Rivlin.
Rivlin zal naar verwachting Blauw-Wit leider Benny Gantz benoemen tot kabinetsformateur. De oud-legeraanvoerder krijgt 28 dagen lang de tijd zich met deze taak bezig te houden.
Netanyahu heeft in de afgelopen weken geprobeerd een eenheidskabinet te vormen bestaande uit zijn blok van rechtse en religieuze partijen en Blauw-Wit. Gantz weigert echter in een dergelijke eenheidsregering te zitten. Hij beloofde tijdens de verkiezingscampagne namelijk geen kabinet te vormen met Likud als Netanyahu deze leidt. Netanyahu wordt namelijk van corruptie verdacht. Procureur-generaal Avichai Mandelblit zal naar verwachting voor het eind van dit jaar een uiteindelijke beslissing nemen of hij Netanyahu gaat vervolgen.
Centrum-linkse regering
Bij de verkiezingen in september won Likud van Netanyahu 32 zetels en Blauw-Wit van Gantz 33 zetels. Toch benoemde president Rivlin Netanyahu tot kabinetsformateur. Van de 120 Knessetleden waren namelijk 55 bereid waren hem te steunen, terwijl Gantz slechts 54 parlementariërs achter zich kreeg.
De kans dat Gantz een centrum-linkse regering kan vormen, lijkt klein. Gantz kan weliswaar rekenen op de gedoogsteun van 10 van de 13 van de Gezamenlijke Lijst, een combinatie van hoofdzakelijk Arabische partijen. Maar ook dan heeft hij nog geen meerderheidssteun. Gantz zal in de komende weken mogelijk proberen een van de religieuze partijen of een deel van Likud te overtuigen zich bij zijn coalitie aan te sluiten.
Als het Gantz ook niet lukt een coalitie in elkaar te zetten, kan de Knesset een van haar leden als formateur aanwijzen. Als deze parlementariër geen succes boekt binnen drie week, komen er nieuwe verkiezingen. Dat zouden dan de derde keer verkiezingen sinds april dit jaar.
Oppositieleider
Netanyahu zei maandagavond dat hij zal dienen als oppositieleider als Gantz premier wordt. Ook waarschuwde hij voor de formatie van een minderheidskabinet met de steun van Knessetleden van de Gezamenlijke Lijst die volgens hem „terreur verheerlijken en tegen Israëls bestaan zijn.”
De voorzitter van de Gezamenlijke Lijst, Ayman Odeh, schreef op twitter dat „de tovenaar geen trucjes meer heeft. Ik hoop dat dit de laatste keer is dat Netanyahu als premier ophitst tegen de Arabische burgers.”
Haaretz schreef dinsdagmorgen in zijn redactioneel hoofdcommentaar dat Netanyahu’s ambtstermijn werd gekenmerkt door opruiing en een van verdeel-en-heersbeleid. „Iedereen werd beschouwd als een legitiem doelwit voor zijn uitbarstingen: de Arabische burgers van Israël, links en haar leiders, maatschappelijke organisaties, de rechtbanken, de openbare aanklager, de media, de academische wereld, de politie en de president van de staat.”
Beeld: Premier Benjamin Netanyahu (l) en president Reuven Rivlin (r). Haim Zach / GPO
Alfred Muller 