Op het terrasje naast de basiliek van de Bron van Jacob in Nablus zit Abuna Justinus van een sigaretje te genieten. We kijken naar een prachtige kerk.
“Ik nam het voortouw. Ik was de architect en de ingenieur en de fondsenwerver”, zegt de Grieks-orthodoxe priester tevreden.
Het gesprek is nog maar net begonnen of hij vraagt een zuster koffie te brengen. Even later kust een pelgrim hem de hand.
In 1998 begon hij met het omvangrijke renovatieproject. De kerk is zijn levenswerk. En hij heeft ook het graf al laten aanleggen waar hij later begraven wil worden. Dat bevindt zich net buiten de kerk, bij de voordeur.
De Abuna werd geboren op Corfu in 1941. Hij studeerde theologie. “Maar het leven maakt een professor van je”, zegt hij. “Er gaat niks boven de leerschool van de praktijk. Mijn vader was architect. Ik keek af hoe hij het deed.”
Opvolger
Op 17 juli is hij 50 jaar in het Heilige Land. Hij woonde in Bethlehem, Beit Jahla, Tiberias en Nablus. Nablus is een stad op de Westelijke Jordaanoever. Nu het rustig is in de Palestijnse steden, neemt het toerisme langzaam maar zeker toe.
Het Grieks-orthodoxe patriarchaat stelde hem in 1980 aan als opvolger van Philomenos Knassapis. Deze werd een week nadat kolonisten de plaats wilden overnemen, vermoord.
De kerk erkent Philomenos als martelaar. Zijn beenderen liggen als een relikwie opgebaard in de kerk. Aan de muur hangt een icoon waarop te zien is hoe een man op het punt staat hem met een bijl op het hoofd te slaan.
Jacob
De kerk is gebouwd op de Bron van Jakob aan de oostzijde van Nablus. De bron bevond zich volgens de traditie op het land dat Jacob kocht (Gen 33:18-20) en waar Jezus een gesprek had met een Samaritaanse vrouw (Johannes 4). In circa 380 bouwden Byzantijnse christenen hier de eerste kerk.
Komt in deze kerk ook een gemeenschap van Palestijnse christenen samen?
“Behalve deze kerk zijn er nog twee kerken. De gemeenschap komt meestal samen in Nablus zelf. Ze komen hier op bijzondere momenten. Deze kerk is vooral bedoeld om je te richten op het heilige.”
Bent u optimistisch over de toekomst van de kerk in het Heilige Land?
“Je kunt het vergelijken met een sandwich. Aan de ene kant de moslims, aan de andere kant de Joden. Christenen zitten daartussenin. Al zijn ze een minderheid, ze zouden het woord van God niet moeten vergeten. Soms was het zwaar voor ze.
Maar het is belangrijk vol te houden. De kruisvaarders bijvoorbeeld hebben hier meer kwaad dan goed gedaan. Onder de Perzen [614 A.M.] en in de Ottomaanse tijd zijn ook vele christenen omgekomen. Waar je ook kijkt – onder moslims, Joden of christenen – het is niet goed als mensen fanatiek zijn.”
Sebastia
De bijna 70-jarige priester heeft nog meer plannen. Hij wil in Sebastia – het Bijbelse Samaria – nog een kerk opbouwen die nu in de ruïnes ligt. Het gaat om een Byzantijnse kerk waar volgens een traditie koning Herodes Johannes de Doper liet onthoofden.
Enkele dagen na de ontmoeting laat een functionaris bij de Palestijnse Autoriteit me echter weten dat er geen bouwplannen voor deze kerk zijn. Het Israëlische Civiele Bestuur (het deel van het leger dat Burgerzaken regelt) geeft mij ondanks herhaaldelijk verzoek geen reactie.
Alfred Muller 