De stamletters voor ‘afdalen’ zitten in het Hebreeuwse woord ‘Jordaan’. En dat is begrijpelijk. Over een afstand van 373 kilometer daalt de Jordaan zevenhonderd meter af. De rivier kent zijn oorsprong op een hoge berg in het noorden van Israël en daalt af naar het diepste laagland ter wereld. Navigatie op de rivier is door het verval onmogelijk.
Vele kleine riviertjes en beekjes in Opper-Galilea vinden elkaar om samen de wereldberoemde rivier te vormen. De Dan, Banias en Hatzbani zijn de belangrijkste, die ontspringen respectievelijk op 154, 329 en 520 meter hoogte. Ze krijgen hun water onder meer van smeltende sneeuw van de Hermon.
Eerst stroomt het water door de Hula-vallei, een gebied dat altijd belangrijk is geweest voor de landbouw. De rivier heeft een dal uitgeschuurd in het harde basaltsteen. Ze mondt in de buurt van Betsaïda uit in het Meer van Galilea, Israëls grote zoetwaterreservoir. De Jordaan verlaat het meer aan de zuidzijde en kronkelt verder naar de Dode Zee.
Sluis
Tussen het meer en het zuidelijk gedeelte van de Jordaan is een sluis, omdat Israël zoveel mogelijk van het water wil bewaren en gebruiken. De afstand tussen het Meer van Galilea en de Dode Zee is 104 kilometer, maar de rivier heeft dankzij haar slingerende bewegingen een lengte van 194 kilometer. Het water daalt 183 meter over deze afstand. De bedding is 30 meter breed en de rivier loopt drie tot zes meter diep.
De stroken aan beide zijden van de Jordaan kennen veel begroeiing en een rijk dierenleven. In vroegere tijden stond dit gebied bekend als de ‘Jungle van de Jordaan’ of ‘Pronk van de Jordaan’. In het gebied zwierven wilde dieren rond, waaronder leeuwen. (Zie Jeremia 49:19).
De rivier loopt door de 4 tot 20 kilometer brede Jordaanvallei, ook wel Ghor (Spleet) geheten. De vallei is een woestijnachtig gebied. Het enige water dat we hier vinden is dat van bronnen en van de riviertjes die vanaf het gebergte aan weerszijden het dal instromen. De hoge temperaturen, vooral bij oostenwind, in dat gebied maken het leven voor mens en dier moeilijk. In Jericho kan de temperatuur in de zomer tot vijftig graden in de schaduw oplopen. Westenwind veroorzaakt in de winter regen. Deze valt vooral op de bergranden aan de oostzijde van de Jordaan. Daar stijgt namelijk de lucht waardoor neerslag ontstaat.
Charod
De belangrijkste rivier aan de westzijde van de Jordaan is tegenwoordig de Charod die bij Beth Shean de Jordaan binnenkomt. In de tijd van de Kanaänieten en de Israëlieten was de streek waardoor de Charod loopt – de vlakte van Jizreël – een relatief dichtbevolkt gebied. Aan de oostzijde zijn de belangrijke rivieren de Yarmuk en de Jabbok.
Acht kilometer ten zuiden van Beth Shean lag de stad Rehob. De Bijbel meldt het bestaan van deze stad niet, maar Egyptische bronnen deden dat wel. Tegenover Rehob lag de stad Pella. Daar vluchtte de eerste gemeente heen tijdens de eerste Joodse opstand tegen de Romeinen in de jaren 66 tot 70.
Matteüs schrijft dat Jezus zich in de Jordaan liet dopen. In navolging daarvan hebben zich door de eeuwen heen ook talloze christenen in de rivier laten onderdompelen. De orthodoxe kerken herdenken Jezus’ doop vooral gedurende Epifanie [Driekoningen], dat op 6 januari valt.
Bijbeltekst:
“Toen kwam Jezus vanuit Galilea naar de Jordaan om door Johannes gedoopt te worden.” (Matteüs 3:13, NBV)
Foto top: De Jordaan ten noorden van het Meer van Galilea. Foto: © Alfred Muller
Alfred Muller 