Ruime keus bij de verkiezingen

Donderdagavond sloot de registratie voor de verkiezingslijsten. Het bleek dat 34 partijen mee zullen dingen naar zetels in de Knesset.

De meeste partijen zijn klein en maken geen of nauwelijks kans de kiesdrempel van twee procent te halen. Daaronder vallen bijvoorbeeld de Piratenpartij of de Groenen of het Groene Blad. Van andere partijen is het moeilijk te zeggen of ze erin zullen slagen afgevaardigden in het parlement te krijgen. Dat zijn Am Shalem van rabbijn Chaim Amsalem, die van de sefardische Shas partij is afgescheiden. Zijn partij is bijzonder: het is de eerste ultra-orthodoxe partij die zionistisch is en er naar streeft de ultra-orthodoxen beter te integreren door participatie  op de arbeidsmarkt. Het is ook de vraag of Kadima het zal halen. Deze partij kreeg bij de laatste verkiezingen in januari 2009 de meeste stemmen, maar duikt nu pijlsnel naar beneden.

Op 22 januari brengen de Israëliërs een stem uit op een partij. Dat doen ze door een stembrief in een envelop te doen. Op het briefje staat de letter en de naam van de partij en woorden als “onder leiding van”, gevolgd door de naam van een politicus. De partijen stellen zelf hun lijsten met kandidaten vast. Dat doen de partijleiders zelf of de leden via voorverkiezingen.

Hoewel Israëliërs straks een keuze maken voor een partij, schildert de Israëlische media de verkiezingen vaak af als een competitie tussen persoonlijkheden. In werkelijkheid gaat het om een partijenstrijd.

Het is niet gezegd dat de grootste partij de premier levert. De president benoemt de politicus die de meeste kans maakt een stabiele coalitie te vormen. Dat is de leider van de grootste partij van het winnende blok (groep partijen). De twee hoofdblokken zijn het rechts-religieuze en het centrum-linkse.

Sommige partijen hebben een duidelijke ideologie. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Likoed en Israel Beytenu, die een rechtsnationale politiek voeren en voor een sterke vrije markt zijn. De sociaal-democratische Arbeiderspartij wil herstel van de sociale zekerheid en is voor een tweestatenoplossing met de Palestijnen. Hatnua en Yesh Atid zijn gecentreerd rond persoonlijkheden, namelijk respectievelijk Tzipi Livni en Yair Lapid. Arabieren die het zionisme niet steunen en de ultra-orthodoxen die grote waarde hechten aan de Joodse godsdienst in het persoonlijke en maatschappelijke leven, hebben ook allemaal hun eigen adres.

Een ruime keus dus, zoals een democratie met een meerpartijenstelsel past. Israëliërs die straks niet weten op welke partij ze moeten stemmen, dienen zich te schamen. Ze hebben zich dan onvoldoende in het aanbod verdiept.

(Elke week Israël Ingezoomd in het RD: beschouwing over gebeurtenissen in Israël, Palestina en het Midden-Oosten.)