Dode Zee, Oostzee of Zoutzee? De zee aan de oostzijde van Israël heeft verschillende vele namen. Elke naam zegt iets over haar bijzonderheden.
De Dode Zee. Dit is vandaag de bekendste naam. In deze zee kunnen geen vissen of planten leven. Vissen die via de Jordaan of een van de andere stromen in deze zee terecht komen, sterven. Overigens kent het gebied rondom de Dode Zee een rijke flora en fauna. De naam Dode Zee komen we tegen in Jozua 12:3 (NBV).
De Zoutzee. Eveneens een bekende naam, die we vinden in Jozua 15:5. De Israëli’s vandaag noemen de zee ‘Jam ha-Malach’. Dat betekent: de Zoutzee. De concentratie zout is 32 procent. Het zout zorgt ervoor dat de mensen blijven drijven in het water. Wie wil, kan – dobberend op het water – de krant lezen. Zorg er wel voor dat je geen zout in de mond of ogen krijgt. De zee kent eveneens een hoge concentratie mineralen. Deze worden door Jordanië en Israël gewonnen aan de zuidzijde.
Oostzee
De Oostzee. De naam Oostzee of Oostelijke Zee heeft het water te danken aan het feit dat ze aan de oostzijde van het land Israël lag – en ligt. De Statenvertaling zegt in Zacharia 14:8 dat het water dat in Jeruzalem ontspringt straks naar de ‘Oostzee’ zal stromen. De NBG heeft er ‘Oostelijke Zee’ van gemaakt en de NBV schrijft dat het water dat in Jeruzalem ontspringt ‘in het oosten in zee’ zal uitmonden. De profeet Ezechiël voorspelt dat de toekomstige tempelbeek er voor zal zorgen dat het water daar zoet wordt en zal ‘wemelen van levende wezens’ (47:8-9, NBV).
De Zee van de Vlakte. De vertalers van de Statenvertaling gebruiken in Jozua 12:3 voor de Hebreeuwse term ‘Jam Ha-Arawa’ ‘de zee des vlakken velds’. ‘Jam’ betekent ‘zee’ en ‘Arawa’ ‘laagvlakte’. De naam is toepasselijk. De zee ligt in de laagste landstreek ter wereld. Ze bevindt zich in de Grote Riftvallei of Grote Slenk, een 4830 kilometer verzakking in de aarde die zich uitstrekt van Syrië in het noorden tot Mozambique in het zuiden. De slenk ligt tussen twee aardschollen. Nergens is de depressie zo diep als in de Dode Zee. Het wateroppervlakte staat meer 400 meter beneden de zeespiegel. In dit lage gebied doen zich uitbarstingen voor van zwavel en teer via zwakke punten in de aarde. Daarom gebruikten schrijvers in de oudheid soms ook de naam ‘Zee van Asfalt’.
Meer van Sodom
Het Meer van Sodom. De historicus Flavius Josephus gebruikt deze naam. Aan de zuidzijde lagen de steden Sodom en Gomorra, die een smartelijk lot ondergingen. In de buurt van het oude Sodom staan nu overigens kuuroorden met hotels. Hier bevinden zich de verdampingsvijvers; de zout- en mineralenconcentraties zijn daar extra hoog. Baden hier biedt soelaas voor bepaalde huidziektes.
De Zee van Lot. De Arabieren spreken van ‘Bahr Laût’ (‘Zee van Lot’). De traditie wil dat in het zuidelijk gedeelte van de Dode Zee de zoutpilaar van Lots vrouw nog te zien zou zijn. Maar er is niemand die dit vandaag nog serieus neemt. Dat Lot voor dit waterrijke gebied koos is niet verwonderlijk. In de bijbelse tijd was de laagvlakte rondom de Dode Zee een belangrijk landbouwgebied.
Jammer is dat het niet goed gaat met deze unieke binnenzee. Vrijwel al het water dat in haar uitstroomt wordt afgetapt. Het waterpeil zakt meer dan een meter per jaar. Een derde deel is al opgedroogd en rondom het meer zijn duizend holtes ontstaan, soms meters diep. Milieudeskundigen pleiten voor radicale wijzigingen in de waterhuishouding. De autoriteiten van Jordanië en Israël denken erover een kanaalverbinding aan te leggen met de Rode Zee om het peil weer omhoog te brengen.
Foto top: De Dode Zee in de buurt van Sodom. Foto: © Alfred Muller
Dit artikel verscheen ook in de serie Bijbelse archeologie en geografie in in Israel Aktueel.
Alfred Muller 