Samenwerken of verdwijnen: voor deze keus stonden de drie Arabische partijen in Israël. Ze besloten afgelopen donderdag met één lijst uit te komen.
De partijen werden gedwongen om samen te werken vanwege een wetswijziging. Vorig jaar besloot de Knesset de kiesdrempel te verhogen van 2 naar 3,25 procent. Waarschijnlijk zou het geen van de drie Arabische partijen gelukt zijn om op 17 maart de benodigde 125.000 stemmen te halen.
Alle voorwaarden voor samenwerking leken al aanwezig. De partijen zijn alle links, ze streven ernaar om de positie van Arabieren in Israël te verbeteren en zien liever vandaag dan morgen een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict.
Ideologische geschillen
Ideologische geschillen vormden evenmin een onoverkomelijk probleem. De partijen zijn het erover eens geworden dat elke partij zijn kleur en agenda behoudt.
Balad is een Arabisch-nationalistische partij, die voor Arabieren dezelfde nationale rechten nastreeft als voor Joden. De communistische Hadash is officieel een gemengd Arabisch-Joodse partij, maar de Arabieren vormen de meerderheid. Dan is er Ra’am Talal, een samenwerkingsverband van de islamitische Ra’ampartij en de Arabische Beweging voor Verandering Talal, geleid door de bekende Arabische politicus Ahmed Tibi.
Het kostte de partijen veel tijd het eens te worden over de kandidatenlijst. Israëlische kiezers stemmen op een partij, en niet –zoals in Nederland– op een partij én een kandidaat. De partijen zelf stellen de rangorde op.
Nadelen
De vorming van één Arabische partij heeft mogelijk ook nadelen. Ze kan ertoe leiden dat sommige Joden rechtser stemmen dan ze van plan waren. Ook zullen Joden die actief waren in Hadash zich mogelijk minder thuis voelen in een grote Arabische partij.
Niet alle Arabieren stemmen op een Arabische partij. In de eerste plaats vond bij de laatste verkiezingen bijna de helft van de Arabische stemgerechtigden het niet de moeite waard om naar de stembus te gaan. Tot degenen die verkiezingen boycotten behoren radicale moslims.
In de tweede plaats gaat zo’n 20 procent van de Arabische stemmen naar een van de zionistische partijen. Diverse partijen hebben Arabieren of druzen op hun lijst.
Voor één lijst
Mohammad Darawshe, een deskundige op het gebied van de Arabisch-Israëlische sector, zegt dat uit onderzoek bleek dat 80 procent van de Arabieren voor de vorming van één lijst was.
Darawshe is verbonden aan Givat Haviva, een organisatie die een vreedzame samenleving wil bevorderen. De lijst kan volgens hem rekenen op grote steun rekenen van de Arabieren. Ook het idee van twee Arabische lijsten was populair.
Het centrale verkiezingscomité biedt de partijen tot deze week donderdag de tijd om kandidatenlijsten in te leveren.
Deelname van een Arabische partij aan een Israëlische regering ligt niet voor de hand. De rechtse en middenpartijen hebben bezwaren tegen de deelname van niet-zionisten. Maar in de Israëlische politiek moet niets worden uitgesloten. In 1992 steunden Arabische partijen het kabinet van Jitschak Rabin.
Een iets andere versie van dit artikel – voor de vorming van één Arabische lijst – verscheen vorige week in het Reformatorisch Dagblad.
Alfred Muller 