Met enige regelmaat bezoek ik het gebied rondom de Tempelberg. Wat sterk opvalt is dat de veranderingen snel gaan rondom deze ultra-gevoelige heilige plaats.
Zo doen archeologen steeds meer verbazingwekkende ontdekkingen bij hun onderzoek naar gegevens uit de tijd van de Eerste Tempel (1006-586 v.C.) en Tweede Tempel (536 v.C. – 70 n.C.). Dat gebeurt vooral in de Stad van David – het oudste gedeelte van Jeruzalem ten zuiden van de Tempelberg.
De Tempelberg zelf blijft officieel onaangeroerd. Dat wil zeggen: er is geen wezenlijke verandering opgetreden na de Zesdaagse Oorlog van 1967, toen Israël Jeruzalem herenigde. Defensieminister Moshe Dayan bepaalde dat soldaten de Israëlische vlag op de heilige berg weg moesten halen.
Israël behield de soevereiniteit, maar gaf het dagelijks bestuur over de Tempelberg terug aan de moslims. Israël zou verantwoordelijk blijven voor het gebied rondom de Tempelberg. Dayan voorzag grote problemen met tientallen islamitische landen als zijn land dat niet zou doen.
Preekstoel
Niet iedereen was daar gelukkig mee. Een kleine groep in zowel Israël als daarbuiten vond dat Israël de tempel had moeten herbouwen. In 1969 stak een psychisch gestoorde christen, Denis Michael Rohan, de preekstoel in de al-Aqsa moskee in brand. Daarmee hoopte hij de eindtijd een stapje dichterbij te brengen.
In 1984 greep de veiligheidsdienst leden van de Joodse ondergrondse in de kraag, die van plan waren de islamitische heiligdommen op te blazen. Ook tegenwoordig zijn er religieuze extremisten die liever vandaag dan morgen een verandering op de Tempelberg zouden willen zien. Het is geen wonder dat de politie al jarenlang niet-moslims streng controleert voordat ze het heilige plateau op mogen.
Vandaag zijn er tal van religieuze nationalisten, die willen dat Joden nu al gebedsrechten krijgen op de Tempelberg. Dat als eerste stap naar de herbouw van de tempel. Daarin distantiëren ze zich van de meeste orthodoxe Joden. Die zeggen namelijk dat de bouw van de tempel moet worden overgelaten aan de Messias. Zo lang die er nog niet is, is de Westelijke Muur de gebedsplaats voor Joden.
Bezoekers
Ook zijn de religieuze nationalisten er voorstanders van dat Joden de Tempelberg bezoeken. En met succes: het aantal Joodse bezoekers neemt toe. In de afgelopen bijna twee weken van de Tempelbergcrisis bijvoorbeeld verdubbelde het aantal Joodse bezoekers. Dat gebeurde toen moslims de berg meden omdat ze protesteerden tegen de veiligheidsmaatregelen die Israël nam na de moord op twee politieagenten bij een van de ingangen.
Moslims staan negatief tegenover Joodse gebedsrechten op de Tempelberg – hoewel de Tempelberg de belangrijkste heilige plaats is voor de Joden. Verandering op dit gebied lijkt in de toekomst misschien alleen maar te kunnen komen via interreligieuze Joods-islamitische dialoog.
Dat veranderingen niet zomaar kunnen worden afgedwongen, bleek de afgelopen dagen duidelijk. Onder druk van Jordanië en demonstrerende moslims werd de regering gedwongen bakzeil te halen en de metaaldetectors en camera’s weer weg te halen.
Alfred Muller 